Ludzie nie dlatego
przestają się bawić,
że się starzeją,
lecz starzeją się,
bo się przestają bawić.
Mark Twain
Strona główna

THE LITTLE GREEN BALLOON (ZIELONY BALONIK)

Danuta Barcik The cabaret was established in 1905 by a close group of artists in the Apolinar J. Michalik's café t also called Michalik's Den (Jama Michalika) on the Floriańska Street. It operated till 1912-1915.


The Michalik's Den

The cabaret was created on the initiative of playwright Jan August Kisielewski; later joined Edward Żeleński, Tadeusz Zakrzewski, Leopold Starzewski and Tadeusz Boy Żeleński. The frequent visitors of the Little Green Balloon were a quite small and closed group. One of the characteristic features of the Little Green Balloon, apart from being a elitist group, was the lack of imposed and previously prepared program. The performances of the cabaret in the Michalik's café weren't for everybody. The elitist character was created by invitations; if the viewer didn't show the admiration while watching the performance, he wasn't invited again. However, the elitist character of the cabaret carried the risk of exhaustion of possible subjects of songs and lyrics and it was the case with the Little Green Balloon. This was caused by the deterioration of living conditions and the reluctance of the visitors of Michalik's Den to satirize the contemporary political issues. This way they wanted to avoid the preventive censorship because at that time all performances were subject to censorship. Each member of the cabaret performed with his own text or song. The characteristic feature of cabaret performances was the combination of the word and satirical graphics. The graphics were created by the caricaturists who cooperated with the satirical journal "LIBERUM VETO". The works which presented humorous portraits decorated the room where the cabaret performed. The graphics appeared as well on the invitations; they were accompanied by a text which in a humorous way invited for a performance. The Little Green Balloon performed also so called Szopka Krakowska. The szopka is typical satirical stage form in which the figures around the Christ's crib are replaced by the puppets of politicians or artists. Szopka Krakowska included 5 performances played every year in January and it raised the issues connected with the literary circles. The role of the master of ceremonies assumed among others Jan August Kisielewski and Stanisław Sierosławski. The Little Green Balloon ridiculed the conservative establishment of Kraków, in particular the people connected with Stanisław Tarnowski, the chancellor of Jagiellonian University. What was noticeable in the cabaret performances was rationalism and liberalism. Despite the criticism in the press the Little Green Balloon was extremely popular. The texts provided among others Tadeusz Boy-Żeleński, Leon Schiller and Juliusz Osterwa while the visual materials that accompanied the cabaret's productions were designed and created by Witold Wojtkiewicz and Ludwik Puget. The best known "SŁÓWKA" that is the doggerels, couplets and songs became the feather in the cap of the Little Green Balloon. Their author Tadeusz Boy-Żeleński ironically mocked people's vices, often by breaking the rules and coming against obscurantism. THE LITTLE GREEN BALLOO WAS THE FIRST "COLLECTIVE BURST OF LAUGHTER"

ZIELONY BALONIK

Kabaret Literacki, założony przez Krakowskich Poetów, Pisarzy, Plastyków i Malarzy w cukierni Apolinarego J. Michalika /zwanej Jamą Michalikową przy ul. Floriańskiej/, w październiku 1905 roku, działający do 1912-1915 r.


Wejście do Jamy Michalika

Pierwszą osobą, która zainicjowała kabaret był Jan August Kisielewski, potem dołączyli Edward Żeleński, Tadeusz Zakrzewski, Leopold Starzewski, Tadeusz Boy-Żeleński. Bywalcy Zielonego Balonika stanowili niewielką zamkniętą grupę. Jedną z cech kabaretu oprócz elitarności był brak narzuconego, ułożonego wcześniej programu. Od pierwszego spotkania w cukierni Michalika dbano, aby kabaret nie był dostępny dla wszystkich. Taką elitarność zapewniały zaproszenia. Jeśli gość nie wykazał zachwytu w trakcie kabaretowego spotkania- nie zapraszano go więcej. Jednak elitarność niosła zagrożenie, mogła doprowadzić do wyczerpania tematów na piosenki i teksty, tak się stało. Powodem tego stanu były pogarszające się warunki życia oraz niechęć "bywalców" Jamy Michalika do poruszania w swojej satyrze problematyki politycznej. Chciano uniknąć w te sposób cenzury prewencyjnej, ponieważ wszystkie imprezy w tamtym czasie podlegały cenzurze. Każdy występował ze swoim tekstem lub piosenką. Specyfiką spotkań kabaretowych było plączecie słowa i satyrycznych grafik. Grafiki te, tworzone były przez karykaturzystów współpracujących z czasopismem "LIBERUM VETO". Prace dekorowały salę, a ich motywem przewodnim były humorystyczne portrety. Grafiki pojawiały się również na zaproszeniach, rysunkom towarzyszył tekst, który w sposób dowcipny zapraszał na spotkanie. W zielonym Baloniku wystawiano pięć noworocznych szopek satyrycznych pod nazwą Szopka Krakowska. Problematyka dotyczyła między innymi spraw środowiska malarskiego i literackiego W Zielonym Baloniku funkcję konferansjera pełnił m. in. Jan August Kisielewski, Sierosławski. Programowo wyśmiewany był konserwatywny establishment Krakowa /głownie środowisko skupione wokół rektora Uniwersytetu Jagielońskiego - Stanisława Tarnowskiego/ widoczny był racjonalizm i liberalizm. Mimo ataków krytyki na łamach prasy popularność kabaretu była ogromna. Autorami tekstów byli m.in. Tadeusz Boy-Żeleński, Leon Schiller, Juliusz Osterwa a oprawą plastyczną zajmowali się m. in. Witold Wojtkiewicz, Ludwik Puget. Najbardziej znane "SŁÓWKA" - tj. wierszyki, kuplety i piosenki stały się znakiem firmowym kabaretu /autor ich - T. Boy -Żeleński / ze swadą ironią kpił z ludzkich przywar, nierzadko "szargając świętości", łamiąc zakazy i nakazy, występując przeciwko kołtunerii. KABARET ZIELONY BALONIK BYŁ PIERWSZYM "ZBIOROWYM WYBUCHEM ŚMIECHU"

Powrót do strony głównej projektu
Powrót do Tekstów i prezentacji

Engine by Piotr Skowronek