Ludzie nie dlatego
przestają się bawić,
że się starzeją,
lecz starzeją się,
bo się przestają bawić.
Mark Twain
przestają się bawić,
że się starzeją,
lecz starzeją się,
bo się przestają bawić.
Mark Twain
| STRONA GŁÓWNA |
| NAJBLIŻSZE SPOTKANIA |
| JĘZYK ANGIELSKI |
| JĘZYK FRANCUSKI I NIEMIECKI |
| KLUB SENIORA EUROPEJCZYKA |
| KURSY KOMPUTEROWE |
| Z ŻYCIA AKADEMII |
| O NAS |
| PROJEKTY |
| NASI PARTNERZY |
| GALERIA |
| ENGLISH |
| KONTAKT |
Stowarzyszenie Akademia Pełni Życia
im. Joanny Boehnert
ul. Władysława Łokietka 57A/39
31-279, Kraków
Adres korespondencyjny,
biuro i miejsce zajęć:
ul. Rzeźnicza 2A
31-540, Kraków
tel. 12 294 81 35 oraz 12 431 36 00
E-mail: biuro@apz.org.pl
BIURO AKADEMII CZYNNE:
od poniedziałku do piątku
w godz. 9.00 - 11.00
Zapraszamy!
Akademia Pełni Życia
im. Joanny Boehnert
ul. Władysława Łokietka 57A/39
31-279, Kraków
Adres korespondencyjny,
biuro i miejsce zajęć:
ul. Rzeźnicza 2A
31-540, Kraków
tel. 12 294 81 35 oraz 12 431 36 00
E-mail: biuro@apz.org.pl
BIURO AKADEMII CZYNNE:
od poniedziałku do piątku
w godz. 9.00 - 11.00
Zapraszamy!
Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego
Julita Maciejewicz - Ryś, Maria KacprzyckaUniwersytet Jagielloński w Krakowie jest najstarszą polską uczelnią wyższą, jednym z najstarszych uniwersytetów na świecie. Powstał w 1364 roku dzięki królowi Kazimierzowi Wielkiemu.
Posążek króla Kazimierza Wielkiego z końca XIV wieku, fot. J. Podolecki
Był drugim, po Uniwersytecie w Pradze, uniwersytetem w Europie Środkowej. Wzorowany był na Uniwersytecie Bolońskim. Początkowo miał tylko 3 wydziały /prawa, nauk wyzwolonych i medycyny/, bowiem papież Urban V nie zgodził się na powołanie najbardziej prestiżowego wydziału teologii. Niestety po śmierci króla Kazimierza jego następca Ludwik Węgierski nie był zainteresowany rozwojem Uniwersytetu, co doprowadziło do zaniechania działalności uczelni. Swoją działalność wznowiła ona w 1400 roku dzięki staraniom królowej Jadwigi - żony Władysław Jagiełły. Królowa osobiście czyniła zabiegi na dworze papieskim w Awinionie. Zapisała dla Uniwersytetu w testamencie swój majątek osobisty. Klejnoty królowej umożliwiły odnowienie Uniwersytetu w pełnym kształcie, z czterema wydziałami typowymi dla średniowiecznych uczelni w tym najważniejszym - teologicznym.
Królowa Jadwiga wg Marcello Bacciarelliego, fot. w. Jerzy Besala "Małżeństwa królewskie. Jagiellonowie" W-wa 2006
Według dr Klemensa Bąkowskiego, który napisał "Dzieje Wszechnicy Krakowskiej" (1900) w tym samym okresie "królowa Jadwiga funduje w Pradze Kollegium dla Litwinów i uposaża je dochodem 200 grzywien rocznie dla dostarczenia kapłanów świeżo nawróconej Litwie, gdyż dozwolone równocześnie przez papieża rozpoczęcie nauki teologii w Krakowie musiało być dopiero przygotowanym". Swoją działalność uczelnia rozpoczęła w nowym budynku zwanym od tego momentu Collegium Maius. Był on rozbudowywany przez cały XV wiek.
Collegium Maius, fot. J. Podolecki
W tym czasie sława Uczelni przyciągała do Krakowa studentów również z innych krajów, którzy w XV wieku stanowili około 50% jej słuchaczy. Znana była szczególnie szkoła matematyczna i astrologiczna, gdzie w latach 1491 - 1495 studiował Mikołaj Kopernik. Odbudowa Collegium Maius, po pożarze w 1492 roku, kierowana przez budowniczego Jana nadaje mu jednolity charakter architektoniczny. Dziedziniec uzyskuje prawie dzisiejszą formę, która nawiązuje do dziedzińca Collegio di Spagna w Bolonii.
Dziedziniec arkadowy Collegium Maius, fot. A. Baran
W 1507 roku rozpoczyna się kolejny etap rozbudowy - najpierw powstaje aula /fot4/, a później Libraria czyli biblioteka, która okazała się niezbędna, bo po wynalezieniu druku księgozbiór Uniwersytetu znacznie się powiększył /fot.5/. Do dnia dzisiejszego ze starej biblioteki pozostał tylko piękny portal zwany Złotą Bramą / pochodzi z 1494 roku/. Jest on dzisiaj głównym wejściem do Librarii z ganku pierwszego piętra.
Aula Jagiellońska Collegium Maius, fot. J. Podolecki.
Libraria, fot. J.Podolecki
W 1517 roku na środku dziedzińca Collegium Maius wykopano studnię /była w niej krystalicznie czysta woda/. W latach 50 XX wieku studnia otrzymała obudowę z czarnego marmuru dębickiego. Pod koniec wieku XVI Akademia Krakowska traci na znaczeniu, opuszczają ją studenci zagraniczni, zamykane są bursy, a młodzież szlachecka coraz mniej interesuje się studiami w Krakowie. Czas reform przyszedł dopiero w połowie XVIII wieku, do czego przyczynił się zwłaszcza Hugo Kołłątaj, autor Konstytucji 3 Maja, jeden z twórców Komisji Edukacji Narodowej, reformator polskiego systemu oświaty w XVIII wieku. W tym czasie zaprzestano wykładów w Collegium Maius i przeniesiono je do przestronnego, nowo wybudowanego Collegium Psysicum przy ul. św Anny 6. Collegium Maius poddano gruntownej przebudowie /1840 - 1870/ w stylu neogotyckim. Po ukończeniu przebudowy Collegium przeznaczono w całości dla Biblioteki Jagiellońskiej, która mieściła się tutaj do 1940 roku. Ze względu na dalszy rozwój uczelni rozpoczęto budowę jej nowej siedziby - Collegium Novum. W 1887 roku zakończono prace nad tym budynkiem, będącym przykładem architektury neogotyckiej. Mieściło się tutaj i do dziś ma swą siedzibę centrum administracyjne Uniwersytetu, aula i liczne sale wykładowe.
Budynek Collegium Novum, fot. A. Baran
W auli tego budynku obecnie zobaczyć można portrety wielu wybitnych profesorów (Józefa Dietla, Józefa Szujskiego) oraz obraz namalowany przez Jana Matejkę przedstawiający postać Mikołaja Kopernika podczas badań nieba.
Aula Collegium Novum, fot. I.Grabska
W okresie międzywojennym Uniwersytet Jagielloński wraz z Uniwersytetem Jana Kazimierza we Lwowie był kuźnią kadr dla innych uniwersytetów polskich. Okres II wojny światowej to dramatyczny czas dla tej uczelni. 6 listopada 1939 roku hitlerowcy zaaresztowali i zesłali do obozów koncentracyjnych 183 naukowców krakowskich. W czasie wojny Uniwersytet był zamknięty, a jego wyposażenie niszczone. Jednak krakowskie środowisko naukowe nie poddało się. Podobnie jak w całej Polsce w Krakowie zorganizowano tajne nauczanie. Na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim studiowało około 900 studentów. Po wyzwoleniu rozpoczęła się kolejna przebudowa Collegium Maius, tym razem prowadzona pod kierunkiem prof. Karola Estreichera juniora. Dzięki niej przywrócono temu budynkowi wygląd sprzed 1840 roku. Prace ukończono w 1964 roku na jubileusz 600 - lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Znalazło w nim miejsce Muzeum UJ z unikatową kolekcją starych instrumentów naukowych, licznych pamiątek uniwersyteckich i galerią portretów profesorów.
Globus Jagielloński, fot. J. Podolecki
Sala z Globusem, fot. J. Podolecki
Sala Komisji Edukacji Narodowej z kolekcja instrumentów astronomicznych, fot. J. Podolecki
Pokój Mikołaja Kopernika, fot. J. Podolecki
Pokój Karola Olszewskiego i Zygmunta Wróblewskiego z kolekcja przyrządów, na których obaj uczeni dokonali w 1883r. skroplenia tlenu, fot. J. Podolecki
Kolejce instrumentów chemicznych i fizycznych, fot. J. Podolecki
Dziś, po urządzeniu sal muzealnych, Collegium Maius stało się również centrum życia uniwersyteckiego - tu odbywają się posiedzenia Senatu UJ, promocje habilitacyjne i nadawanie godności doktora honoris causa / w 1983 roku papieżowi Janowi Pawłowi II/, doroczne wręczanie nagród i odznaczeń. Stąd co roku 1 października wyrusza orszak profesorów w togach do auli Collegium Novum na inaugurację roku akademickiego.
Insygnia Rektora Uniwersytetu Jagiellonskiego, fot. J. Podolecki
Po roku 1989, po przemianach ustrojowych w Polsce Uniwersytet może działać w nowych warunkach, w których przywrócono mu należną uczelniom wyższym autonomię. W 1993 roku włączono na powrót Collegium Medicum w skład Uniwersytetu. Do 2004 roku Uniwersytet Jagielloński był jedynym uniwersytetem w Polsce posiadającym wydział medyczny. Uniwersytet stale rozwija współpracę międzynarodową - jest m.in. członkiem Grupy Coimbra zrzeszającej najstarsze uniwersytety kontynentu europejskiego. Od 1999 roku Uniwersytet działa także w ciągle rozbudowywanym campusie uniwersyteckim, w którym znalazła miejsce najnowsza infrastruktura naukowo - technologiczna.
Opracowano na podstawie:
K. Bąkowski (1900). Dzieje Wszechnicy Krakowskiej.
J. Podlecki i S. Waltoś (1999). Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Wydawnictwo Karpaty.
M. Rożek (1989). Zwiedzamy Kraków. Kraków: PTTK Kraj.
J. Roszko (1983). Collegium Maius i jego lokatorzy. Kraków: Krajowa agencja Wydawnicza.
J. Adamczewski (1989). Ilustrowany przewodnik po Krakowie. Warszawa: Interpress.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Collegium_Maius_Uniwersytetu_Jagiellońskiego
Powrót do strony głównej projektu
Powrót do Tekstów i prezentacji